Muzeum Higieny było jednym z działów Państwowej Szkoły Higieny (początkowo funkcjonowało jako Oddział Muzeum i Propagandy). Zostało utworzone w 1926 roku wraz z otwarciem budynku PSH i mimo trudności finansowych było stopniowo rozbudowywane. Głównym zadaniem muzeum, była popularyzacja wiedzy o zdrowiu i higienicznym trybie życia oraz o różnych chorobach. Eksponaty i plansze zgromadzone na wystawie były także wykorzystywane w trakcie zajęć kursowych prowadzonych w Szkole.
W 1939 roku ekspozycja składała się z następujących działów: Zdrowie i choroba, Gruźlica, Higiena wsi, Zimnica (malaria), Dur plamisty, Wścieklizna, Kiła, Dżuma, Inżynieria sanitarna, Oświetlenie. Większa część muzeum ulokowana była na 1. piętrze budynku PSH, natomiast fragmenty ekspozycji poświęcone zagadnieniom inżynierii sanitarnej i oświetlenia umieszczone zostały w podziemiach gmachu.
Muzeum Higieny cieszyło się dużą i stale rosnącą popularnością. Frekwencja zwiedzających stopniowo rosła – od około 1600 osób w roku 1936 do blisko 5400 osób w roku 1938. Wystawę odwiedzały nie tylko osoby z całej Polski, ale także liczni cudzoziemcy. Wszyscy zwiedzający byli fachowo oprowadzani przez wyznaczonych pracowników PZH. W 1936 roku zatrudniony na stanowisku kustosza muzeum został Aleksander Szuro. Dzięki temu PZH zyskało osobę, która mogła poświęcić się w całości prowadzeniu muzeum.
Jednym z zadań kierownika było właśnie oprowadzanie gości odwiedzających wystawę. Informacje o tym, jakie grupy zwiedziły ekspozycję muzealną zamieszczane były w ukazującym się co dwa tygodnie „Biuletynie Państwowego Zakładu Higieny”, który w formie maszynopisu rozsyłany był do wszystkich komórek organizacyjnych i filii PZH.
W czasie II wojny światowej muzeum funkcjonowało nadal. W Archiwum Państwowym m.st. Warszawy zachowało się w formie maszynopisu sprawozdanie z działalności Państwowej Szkoły Higieny za 1943 rok. Muzeum zostało w nim wymienione jako jedna z komórek organizacyjnych szkoły. W okresie tym było odwiedzane głównie przez słuchaczy kursów prowadzonych przez PSH, ale także przez osoby prywatne. Nie znane są losy Muzeum po wybuchu powstania warszawskiego. W materiałach powojennych nie ma śladów, by zostało ono odbudowane po zniszczeniach wojennych, prawdopodobnie więc zostało zlikwidowane.
Więcej o Muzeum Higieny PZH mogą Państwo przeczytać m.in. w dwóch wydaniach przewodnika po ekspozycji muzealnej, przechowywanych w zbiorach Biblioteki Naukowej NIZP–PZH oraz w sprawozdaniach PZH z lat przedwojennych.
Przygotował: J. Kozakowski (Biblioteka Naukowa NIZP–PZH)
Opracowano na podstawie:
- Dwóch wydań Przewodnika po Muzeum Higieny, Warszawa 1938, 1939
- Sprawozdań z działalności PZH z lata 1919-1938